Oprócz dorocznych konkursów organizowanych pod skrzydłami marszałka – Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Śląskiego (NPP) i Architektura Roku Województwa Śląskiego (AR) – przyszedł czas na podsumowanie czterech ubiegłych lat działalności zawodowej.
Okres związany z upływem kadencji SARP podsumowany zostanie w ramach Śląskiego Przeglądu Architektury Województwa. Jest to wspólne przedsięwzięcie SARP o. Katowice i Śląskiej Okręgowej Izby Architektów RP pod patronatem Marszałka Województwa Śląskiego. Zapraszamy do udziału także pozostałe śląskie oddziały Stowarzyszenia – z Częstochowy i Bielska-Białej.
O ile NPP i AR to przeglądy konkursowe, w których sąd wybiera i nagradza najlepsze realizacje, o tyle celem SPAW jest cykliczne dokumentowanie naszej lokalnej twórczości. Każdy, kto nie czuje się Anonimowym Architektem i nie boi się opinii publicznej, może zgłosić dowolną liczbę swoich zrealizowanych w danym okresie projektów. Udział jest płatny (cena pokrywa druk jednej planszy wystawowej), przy czym SLOIA RP refunduje koszt jednego zgłoszenia każdemu członkowi biorącemu udział w przeglądzie.
Trzecia z cyklu wystawa SPAW obejmowała lata 2015–2019 i zgromadziła 80 prac. Tradycyjnie już miała premierę podczas wydarzenia 4DD (4 Design Days) w Katowicach (6–9 lutego br.), gdzie zobaczyło ją kilka tysięcy ludzi. Dodatkowo każdy uczestnik SPAW zawsze otrzymuje bezpłatnie katalog powystawowy w formie albumu, w którym publikujemy kilka słów podsumowania uznanych autorytetów zajmujących się krytyką i historią architektury. Tym razem napisała je dla nas dr Aneta Borowik z Uniwersytetu Śląskiego i Instytutu Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej (była Śląska i Małopolska Wojewódzka Konserwator Zabytków), w poprzednich edycjach – dr hab. Irma Kozina (Uniwersytet Śląski, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach) oraz dr inż. arch. Ryszard Nakonieczny (Wydział Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach).
il. Tegoroczna wystawa Śląski Przegląd Architektury Województwa (SPAW), fot. Kinga Gołąbek.
Nazwa przeglądu – akronim SPAW – nie jest przypadkowa. Odzwierciedla ideę, jaka nam przyświecała od początku pomysłu „zespawania” naszych dwóch organizacji zawodowych we współpracy na rzecz środowiska zawodowego. Dlatego też w przeglądzie tym nikogo nie wyróżniamy ani nie odrzucamy. Nie dzielimy, a promujemy wszystkich chętnych. Ocenę naszej twórczości zostawiamy sędziom w konkursach NPP i AR.
Cele, kryteria oceny oraz jury są inne dla każdego z tych konkursów. W przypadku NPP, przyznawanej już po raz 21. przez Marszałka Województwa Śląskiego (we współpracy z SARP o. Katowice, SLOIA RP, TUP o. Śląsk), chodzi o promocję realizacji urbanistycznych i architektonicznych, ich projektantów oraz inwestorów publicznych wspierających wysokiej jakości przestrzenie publiczne, integrujące mieszkańców i poprawiające jakość życia w regionie. Ważne są także kształtowanie wizerunku województwa śląskiego jako atrakcyjnego miejsca zamieszkania, inwestowania i wypoczynku, a także stymulowanie korzystnych przemian, podnoszenie świadomości społecznej i inspirowanie samorządów do podejmowania działań w zakresie ładu przestrzennego. Wyborów najlepszych realizacji dokonuje podczas dyskusji i głosowania Wojewódzka Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna, której obecny skład jest bardzo liczny i interdyscyplinarny. Stąd jej członkowie, będący przedstawicielami naszych organizacji zawodowych – SARP i IARP, proszeni są o zreferowanie zgłoszonych obiektów przed komisją oraz marszałkiem. W tym roku byli to przewodniczący Rady SLOIA RP kol. arch. Piotr Średniawa oraz piszący te słowa.
il. „Open Air Museum. Cieszyn. Český Tĕšín”, proj. RS+ Robert Skitek, fot. Wojciech Wandzel / NPP.
il. Centrum Przesiadkowe w Żorach, proj. Laboratorium Architektury, fot. Tomasz Zakrzewski / NPP.
Z kolei w konkursie AR wybieramy po prostu architekturę przez duże A. Jury jest za każdym razem inne, tworzą je bowiem laureaci poprzednich edycji, wpierani przez przedstawiciela SLOIA RP i innego oddziału SARP, a także osobę z sektora mediów lub kultury.
Przez 26 lat tego konkursu wypracowaliśmy sześć kategorii: obiekt, dom jednorodzinny, wnętrze, mała forma, młody twórca i tzw. dzieło eksportowe, czyli realizacja poza granicami województwa. Każdy ze zgłoszonych obiektów, oprócz nagrody w swojej kategorii, ma szansę na Grand Prix. Jury nie zawsze je przyznaje, ale tym razem się udało.
il. „Nowy Werdon” w Rudzie Śląskiej, proj. Małeccy Biuro Projektowe, fot. Patryk Pohl / AR.
Nominowane w NPP i AR realizacje są przed werdyktem objeżdżane i wizytowane przez sędziów. Ogłoszenie wyników obydwu konkursów odbywa się zawsze razem, jesienią podczas Śląskich Dni Architektury (ŚDA). W zeszłym roku miało ono miejsce w Muzeum Śląskim podczas uroczystej jubileuszowej gali z okazji 20-lecia NPP i 25-lecia AR. W tym roku wirus pokrzyżował plany. Wizje lokalne były mocno ograniczone albo zastąpiono je relacjami filmowymi. Uroczystość się nie odbyła. Wręczenie nagród i wyróżnień zostało przełożone na następny rok, a wyniki ogłosiliśmy w formie zdalnej. Za to wspólnymi siłami SARP o. Katowice i SLOIA RP udało nam się otworzyć Śląskie Dni Architektury promocją długo oczekiwanego, opóźnionego pandemią, albumu SPAW 2015–2019.
il. „Dom pod lasem”, proj. Marlena Wolnik – MWArchitekci, jojko + nawrocki architekci, fot. Michał Jędrzejowski / AR.
W przeglądach nie zapominamy też o (naj)młodszych koleżankach i kolegach, adeptach sztuki architektury i doceniamy ich w ramach konkursu na Dyplom Roku (DR). Od ponad 20 lat SARP o. Katowice wraz z Wydziałem Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach organizuje go, sygnując imieniem prof. Zbigniewa Majerskiego. Kilka lat temu do konkursu z wyborem najlepszych dyplomów architektonicznych dołączyła Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach.
W tym roku nie przyznaliśmy nagród absolwentom, wyróżniliśmy za to kilka prac. Czyżby poprzeczka była postawiona za wysoko? Wirus też się temu konkursowi dał we znaki i doprowadził do przesunięcia ogłoszenia wyników z wiosny na jesień, na Śląskie Dni Architektury. Dzięki temu Śląski Dyplom Roku uzyskał patronat Marszałka Województwa Śląskiego i dołączył do sztandarowych konkursów NPP i AR dla profesjonalistów. Chociaż odwołano uroczystość wręczenia nagród, już wiemy, że to nieplanowane, incydentalne spotkanie „młodych” ze „starymi” wejdzie w stały program kolejnych ŚDA. „Chaos to drabina” – jak mawiał bohater znanego serialu. Czas na zmiany. Widzimy konieczność oficjalnego udziału SLOIA RP w Śląskim Dyplomie Roku. Niedługo przed nami 25. jubileuszowa edycja tego konkursu.
LAUREACI
reklama
