Manifest PSOA ws. NEB

Polska jako ważny członek Wspólnoty Europejskiej ma szansę zostać liderem, kulturowego i ekonomicznego projektu przebudowy Europy po kryzysie wywołanym COVID-19. Czas ten, oprócz ujawnienia słabości różnych modeli rozwoju gospodarczego i społecznego, skierował też uwagę na architekturę oraz sposób organizacji przez nich przestrzeni, zarówno pokazu­jąc ich ułomności, jak i opisując rolę, jaką odgrywają w budowaniu dobrostanu społecznego.

Jako działający w Polsce architekci pragniemy włączyć się w proces przezwyciężania kryzysu COVID-19. Traktujemy ten moment jako okazję do powszechnej reakcji na to wyzwanie i deklarujemy wsparcie oraz zaangażowanie w realizację tego wspólnego celu.

Przestrzenie projektowanych przez nas miast, przekształcane krajobrazy i budo­wane budynki mają istotny wpływ na możliwość społecznego, ekonomicznego oraz kulturowego rozwoju jednostek i grup społecznych. To dzięki umiejętnemu równowa­żeniu tych trzech wymiarów architekci mogą chronić dobro wspólne i interes publiczny, kreować warunki społecznej integracji i w konsekwencji gwarantować zrównoważony rozwój.

Architektura to coś więcej niż tylko budynki i miasta. To także podstawa strategii ochrony środowiska, rozwoju gospodarki i polityki społecznej. Jako grupa zawodowa tworzymy kulturę, pomnażamy wartości, budujemy bogactwo – przyczyniamy się do dobro­stanu obywateli. Dlatego my, architekci, odpowiadamy na wezwanie do opracowa­nia strategii, która pozwoli na wprowadzenie koniecznych zmian w wielu obszarach życia publicznego.

Nowy Europejski Bauhaus został przedstawiony jako projekt ekologiczny, gospodarczy i kulturalny dla Europy. Jest pomostem między nauką a technologią oraz sztuką a kulturą i ma interdyscyplinarny charakter. Widzimy w nim potencjał do rozpoczęcia współpracy w środowisku, w którym jako obywatele moglibyśmy dyskutować o sposobach osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, a jako architekci – promować go, gwarantując równocześnie ochro­nę naszego dziedzictwa kulturowego i tworzenie wysokiej jakości środowiska zbudo­wanego.

Wyzwania, przed którymi stoimy to:

1. ­­stworzenie systemu polityki miejskiej, opartego na partycypacji i dialogu społecznym, który miałby:
   • skutkować ograniczeniem kosztów utrzymania oraz zmniejszeniem zanieczyszczenia miast i gmin,;
   • przeciwdziałać gentryfikacji, ekskluzji społecznej i wyludnianiu się centrów miast jako efektu procesu eksurbanizacji (urban sprawl) i nadturystyki (overtourism),
   • zwiększać tolerancję oraz poczucie bezpieczeństwa obywateli;
   • wyzwalać inicjowanie działań społecznych,
   • reagować na problem starzenia się społeczeństwa;
2. przeciwdziałanie zmianom klimatycznym przez promocję wiedzy i budowanie powszech­nego przekonania, że zrównoważony rozwój się opłaca, bazujące na:
   • oparciu procesu planowania przestrzennego i projektowania na przesłankach zrówno­ważonego rozwoju i ochrony przyrody przez poszanowanie zasobów naturalnych, w tym wody,
   • ekologicznym podejściu do zarządzania procesami rozwojowymi, szanującymi lokalne ekosystemy,
   • innowacyjności i wykorzystaniu nowych technologii oraz materiałów lokalnych w dą­że­niu do zwiększenia komfortu wewnątrz budynków;
3. stworzenie podstaw włączenia społeczeństwa i społeczności lokalnych w działania na rzecz:
   • zamiany wzrostu dobrobytu ekonomicznego na wzrost dobrostanu jako satysfakcji z bezpiecznego i zdrowego życia w warunkach eliminacji zanieczyszczeń cywilizacyj­nych,
   • eliminacji zagrożeń ekonomicznych i społecznych wynikających z nadprodukcji,
   • wzmacniania społecznego i jednostkowego poczucia identyfikacji z przestrzenią,
   • stworzenia warunków do zbalansowania aktywności zawodowej i życia prywat­nego, w tym rozwiązania problemu migracji społecznej jako efektu przekonania o współodpowiedzialności;
4. podnoszenie poziomu edukacji i kultury, społeczeństwa oraz profesjonalnych grup uczestniczących zawodowo w procesach rozwojowych, poprzez:
   • • rozwój systemu kształcenia zawodowego architektów, urbanistów i planistów przes­trzen­nych przez stałą aktualizację definiowania ich zadań, z rozciągnię­ciem tego na profesje współuczestniczące w procesach inwestycyjnych,
     • zbudowanie systemu wartości wokół idei Nowego Europejskiego Bauhausu i uświa­do­mienie społeczeństwu potrzeby wprowadzania tych zasad oraz stałego ich rozwoju,
     • powstanie i wdrożenie systemu powszechnej edukacji w zakresie rozumienia proce­sów rozwojowych, zrównoważonego rozwoju i architektury oraz ustawicznego kształ­cenia zaangażowanych w tych obszarach grup zawodowych,

wypracowanie i wdrożenie systemu oceny jakościowej składowych procesów inwesty­cyjnych jako podstawy wbudowania w nie elementów ochrony wartości kulturowych – dziedzictwa i kryteriów estetycznych. Osiągnięcia tych celów wymaga się od architektury o wysokiej jakości. Jako organizacje zrze­szające architektów deklarujemy zaangażowanie, pomoc i wsparcie dla działań Rządu RP oraz struktur samorządowych w związku z tworzeniem warunków zrównoważonego rozwoju wpisujących się w Europejski Zielony Ład i wdrażaniem idei Nowego Europejskiego Bauhausu. Deklaracja ta jest również zaproszeniem do wspólnego podejmowania aktywności służących realizacji celów definiowanych w procesie wdrażania Nowego Europejskiego Bauhasu, dostosowanych do warunków otaczającej nas rzeczywistości społeczno-politycznej. Oczekujemy na podobne zaangażowanie ze strony innych instytucji życia publicznego.

Izba Architektów RP
Stowarzyszenie Architektów Polskich
Towarzystwo Urbanistów Polskich
Federacja Polskiej Urbanistyki
Stowarzyszenie Architektów Wnętrz
Stowarzyszenie Polska Izba Urbanistów z Warszawy
Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

Stowarzyszenie Architektów Krajobrazu