Głównym celem tego opracowania było stworzenie checklisty na podstawie wymogów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (z późniejszymi zmianami) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (dalej: WT), a także skrótowe wskazanie źródeł normatywów i standardów, które pomogą nam osiągnąć wyższy poziom projektowania uniwersalnego.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo budowlane obiekt budowlany oraz jego części należy projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając niezbędne warunk do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w tym osoby starsze. Ta ogólna reguła znajduje swoje uszczegółowienie w przepisach wykonawczych, zwłaszcza w WT.
Co istotne, Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego wymaga (§ 11, ust. 2, pkt 5), aby projekt obiektu budowlanego użyteczności publicznej i budynku mieszkalnego wielorodzinnego zawierał w opisie: „sposób zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich”. Do przygotowania tej części opisu można wykorzystać poniższą checklistę.
Warto zwrócić uwagę, że dla różnych typów obiektów należy zapewnić szczególne wymagania wynikające z odrębnych przepisów, np.:
„Pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien zapewnić dostosowanie stanowisk pracy oraz dojść do nich – do potrzeb i możliwości tych pracowników, wynikających ze zmniejszonej sprawności”;
„Dom uznaje się za spełniający warunki, jeżeli:
1. w zakresie usług bytowych:
Oprócz spełnienia obligatoryjnych warunków dostępności wymaganych w obowiązującym prawie należy także zweryfikować, czy na terenie gminy nie obowiązują dodatkowe lokalne standardy dostępności2 oraz czy inwestor nie posiada własnych, wewnętrznych regulacji dotyczących rozwiązań projektowych dla osób niepełnosprawnych3 lub obligatoryjnych unormowań europejskich4.
W zakresie zagospodarowania przestrzeni warto sprawdzić możliwości dojścia do projektowanych obiektów z otaczającego terenu, zwłaszcza z przystanków komunikacji pod względem rzędnych terenu, istnienia przeszkód, geometrii i pochylenia ciągów pieszych, obniżenia krawężników w miejscach przejść przez ulice czy materiałów posadzkowych. Powinno się rozważyć oznakowanie głównych ciągów pieszych liniami naprowadzającymi oraz polami uwagi (skrzyżowania, przeszkody).
W zakresie projektowania układu funkcjonalnego obiektów należy dbać o klarowny układ funkcji i komunikacji, umożliwiający niepełnosprawnemu użytkownikowi łatwą orientację. Warto zapewnić właściwe oznakowanie informacyjne, uwzględniając m.in. potrzeby osób niewidomych przez zastosowanie oznaczeń fakturalnych informacyjnych i sygnalizacyjnych oraz jednolitego systemu informacji. Tablice informacyjne oraz tabliczki z opisem przeznaczenia pomieszczeń powinny być umieszczone tak, aby były łatwo widoczne, uwzględniały informacje zapisane alfabetem Braille'a oraz miały font wielkości dostosowanej dla osób słabowidzących.
W zakresie wyposażenia należy zapewnić właściwe parametry ergonomiczne mebli (np. blaty szatni czy recepcji obniżone do wysokości 80 cm umożliwiające podjazd wózka).
W zakresie wyposażenia instalacyjnego warto zwrócić uwagę na wysokość montażu włączników światła, gniazd elektrycznych, czytników kontroli dostępu i dzwonków czy domofonów. Obsługę przez osoby poruszające się na wózkach umożliwia osprzęt umieszczony na wysokości 90–120 cm powyżej posadzki. W aulach i salach dydaktycznych powinno się stosować pętle indukcyjne, które poprawiają komfort słyszenia oraz jakość dźwięku osobie słabosłyszącej, korzystającej z aparatu słuchowego, zapewniają tym samym znacznie lepszą zrozumiałość mowy. Należy je projektować według normy PN-EN 60118-4 dotyczącej instalacji i działania pętli indukcyjnych.
Niezwykle istotnym aspektem jest zapewnienie bezpieczeństwa osób niepełnosprawnych w przypadku ewakuacji budynku. Właściciel lub zarządca obiektu zobowiązany jest opracować plan ewakuacji dla osób niepełnosprawnych. Należy też przeprowadzać praktyczne sprawdzenie jej warunków i organizacji z całego obiektu, w tym przećwiczyć ewakuację osób niepełnosprawnych przy pomocy osób przeszkolonych.
Poza tym warto uwzględnić standardy projektowania dla osób niepełnosprawnych, o których można przeczytać w literaturze przedmiotu, np.:
Wszystkie opisane tu aspekty projektowania uniwersalnego nie wyczerpują tematu. Mają być tylko usystematyzowaną listą kontrolną dla wszystkich zabieganych, pomagającą zapewnić osobom niepełnosprawnym lepszą jakość życia.
PRZYPISY:
reklama